zaterdag 29 december 2007

Olens Broek

Gisteren was het mooi helder weer. De lage winterzon geeft prachtig licht; een ideaal moment om wat natuurfoto's te maken dus. Het Olens Broek is een prachtig stukje natuur, ondanks het feit dat het zich slechts in een vroege herstellende fase bevindt. Bovendien is het vlak bij mijn thuis; da's ook handig. Klik op onderstaande foto voor meer beelden.

donderdag 20 december 2007

Roodborstje

Gisterenavond wilde ik een paar landschapsfoto's maken met het mooie licht van de lage winterzon. Ik trok dus voor een uurtje de natuur in waar mijn aandacht al snel naar de vogeltjes getrokken werd, die in de kou zo ijverig op zoek waren naar voedsel. Die landschapsfoto's heb ik dan maar gelaten voor wat ze zijn - of dus voor wat ze niet geworden zijn.

Het was een leerzaam uurtje. Wat me nu weer meteen opviel, was dat vogels besluipen totaal zinloos is. De beestjes horen en zien je al aankomen van 100en meters ver. Het maakt niet uit hoeveel moeite je doet om te sluipen: je maakt er jezelf alleen maar belachelijk mee.

Als ik foto's wil maken, ben ik helemaal geconcentreerd op wat ik zie. Da's ergens wel logisch; ik wil immers beelden vastleggen. Om vogels te vinden, kan je echter veel beter afgaan op je gehoor. Wanneer je je goed concentreert op je gehoor, kan je bijna exact zeggen waar er eentje zit.

De lage winterzon geeft misschien wel mooi licht, maar helaas ook weinig licht. In zulke omstandigheden - en zeker als je bovendien nog uit de hand fotografeert - is het handig om eerst de lichtmeting te doen en vervolgens ISO-gevoeligheid, sluitertijd en diafragma in manuele modus in te stellen. Op die manier voorkom je dat je lichtmeter net op het moment dat je afduwt beslist om toch maar wat langer te belichten, waardoor je foto klaar is voor de vuilbak door bewegingsonscherpte. Met een (licht) onderbelichte foto valt nog iets te doen, met een bewogen foto niet.

Buiten weer een beetje meer ervaring, heeft het uurtje in de bosrand rondcrossen wel niet veel opgebracht. Doordat de zon ondertussen bijna onder was, had ik al moeten terugvallen op ISO1600 om nog een redelijke sluitertijd te krijgen bij F/11 - de diafragma-opening waarop mijn lens het scherpst presteert. Tijd om naar huis te gaan dus.

Toen ik onderweg naar huis in een bui van liefdadigheid een boom van warm water aan het voorzien was, gebeurde het. Op nog geen meter van mij streek er een roodborstje neer. Ik uitte spontaan de volgende woorden: "Gij klootzak! NU komt ge wel zo vlak bij mij zitten." Het kleine beestje had blijkbaar een olifantenvel: in plaats van na zulke belediging weg te vliegen, keek het me even aan en huppelde dan rustig rond mij. Ik dacht, "ok dan", en SCRAAAAATCH - mijn fototas sluit met 2 gigantische velcro's - het roodborstje bleef nog altijd rustig zitten, zelfs na een minuutje prutsen met mijn fototoestel: ISO1600 ok, 1/300 voor 300mm ok, F/11 voor beste scherpte ok. Het roodborstje leek wel gewend te raken aan mijn aanwezigheid. Het bleef korte blikken in mijn richting afwisselen met een klein sprongetje. Zo kon ik een hele reeks foto's maken. Manueel scherpgesteld want het was in de schaduw al veel te donker geworden voor de autofocus. Het resultaat waren allemaal haarscherpe foto's, maar heel veel ruis: enerzijds omdat ik in ISO1600 werkte en anderzijds omdat de foto's door het weinige licht heel onderbelicht waren. Alle informatie zat in de onderste stop van het histogram. En dat is de minst optimale situatie. Voor het kleine formaat waarin foto's in deze blog weergegeven worden, waren ze nog net bruikbaar. Dit is het resultaat na wat digitaal opwaardeer werk.


Ik heb dus ook geleerd dat om vogels goed in beeld te krijgen je echt heel dicht moet raken. Deze foto is genomen met een 200mm lens waarbij het vogeltje op ongeveer 1.5 meter van mij zat.

Hoewel ik de sluitertijd al verlengd had tot 1/80 - wat eigenlijk te lang is om te werken op 200mm - was het toch beter geweest om ook het diafragma verder te openen. Door een beetje aan scherpte in te boeten door van F/11 af te wijken, had ik hier toch zeker 2 stops kunnen winnen en toch nog voldoende scherptediepte overgehouden. Volgende keer beter. :-)

zondag 16 december 2007

Sneeuwvakantie

Het ligt vast! Op 25 januari vertrekken we voor 10 dagen naar de sneeuw in Le Corbier in het skigebied Les Sybelles. Hip hoi!

Macro 16.7:1

Veruit de goedkoopste manier om aan macro-fotografie te doen, is een standaard lens omgekeerd te monteren voor een telelens. De vergrotingsfactor die je dan krijgt is x:1, waarbij x de verhouding is tussen de brandpuntsafstand van de telelens en die van de standaardlens. Om de 2 lenzen op die manier op elkaar te monteren heb je een adapterring nodig met aan de 2 kanten mannelijke filter schroefdraad. Die zijn echter heel moeilijk in de handel te vinden, zeker als je 2 lenzen ook nog eens een verschillende filtermaat hebben. Je kan het oplossen door 2 gewone filteradapterringen aan elkaar te lijmen met superlijm. Zo heb ik het gedaan, kostprijs: 14 euro. Ziehier het resultaat. Van links naar rechts: body, 70-300 telezoom, aan elkaar gelijmde adapterringen, 18-55 zoom.


Deze opstelling laat vergrotingen toe van 1.27x tot 16.7x. Er zijn echter ook een hoop nadelen; bij sommige zoom-instellingen komt het diafragma bij in beeld, de scherptediepte is enorm klein (nog geen 10e van een mm), de werkafstand is enorm klein, er treedt enorm veel vignettering op en de scherpstelling is enorm moeilijk. Onderstaande beelden zijn met deze opstelling genomen. De scherpte is nog niet je dat, maar je krijgt toch al een idee van de vergrotingsfactor. Merk op dat dit geen uitsneden zijn: dit zijn de foto's zoals ze uit de camera komen.

Het jaartal op een muntstuk van 1 eurocent:


De maximale vergroting van 16.7x laat toe 1 cijfer van ditzelfde jaartal beeldvullend te maken:

Mechelen - Boom

Gisteren heb ik samen met Hanno, Tristan, Jeroen en Gert een route uitgestippeld door Hanno geskate. Ze is een 35-tal km lang en loopt langs allerlei wateren tussen Mechelen en Boom. Voor wie het Suske en Wiske album "de hellegathonden" kent; de locatie waar de laatste pagina zich afspeelt, ligt op deze route.


Grotere kaart weergeven

dinsdag 4 december 2007

Kogellageronderhoud

Een vraag die heel dikwijls terugkomt op skate-fora is: hoe onderhoud ik mijn kogellagers? Het korte antwoord is: niet! Zolang je kogellagers niet geblokkeerd zijn of knarsen door de zandkorrels die binnenin geraakt zijn, is onderhoud niet echt nodig.

Eer zo'n zandkorrel binnenin geraakt, moeten er heel wat hindernissen overwonnen worden. De eerste hindernis is de smurrie die buiten aan de rollager kleeft. Deze ontstaat doordat zand en vuil in het vet blijft kleven dat uit de rollager ontsnapt. Maak je kogellagers dus zeker niet schoon door deze smurrie weg te vegen: zo zorg je er immers voor dat zandkorrels gemakkelijker in je rollager geraken. De tweede hindernis is het afdekplaatje van de rollager. En de derde hindernis is het vet in de rollager; een zandkorrel zal eerder in dit vet blijven steken dan tussen de bolletjes terecht te komen.

Maar vroeg of laat is het dus toch zo ver: je kogellagers hebben onderhoud nodig. Het stappenplan ziet er als volgt uit:
1/ kogellagers uit wielen halen en openen
2/ ontvetten
3/ schoonmaken
4/ smeren
5/ kogellagers terug in elkaar steken en in de wielen plaatsen

Om wielen uit skates te vijzen en kogellagers uit de wielen te halen, bestaat er speciaal gereedschap. Dit is niet absoluut nodig, maar wel enorm handig.


Het stukje tussen de inbussleutel en het handvat past exact op een smalle spacer en het randje past exact op de binnenring van een kogellager.

Een kogellager bestaat uit een binnenring, een buitenring en daartussen de bolletjes. Elk wiel heeft 2 kogellagers: 1 aan elke kant. Tussen de 2 kogellagers zit nog een spacer die de binnenringen van de kogellagers mooi op hun plaats houdt. De as zit door de binnenringen van de 2 kogellagers en de spacer. Er bestaan 2 soorten spacers.


De linkse soort is de meest voorkomende soort. Het gat in deze spacer is even groot als de binnenring van een kogellager. Deze spacer zit volledig tussen de 2 kogellagers. De rechtse soort zit met zijn uiteinden gedeeltelijk in de binnenringen van de 2 kogellagers. Het gat in de spacer - en dus ook de as - is smaller. Naargelang het soort spacer, verschilt de werkwijze voor het verwijderen van de kogellagers. Bij de "smalle" soort, moet je op de rand van de spacer duwen en zo de spacer en de kogellager die aan de andere kant zit er samen uitduwen. De 2e kogellager kan je er dan uitduwen door op zijn binnenring te duwen. Duw nooit op de afdekplaatjes: die zijn van zulk dun metaal dat ze doorbuigen als je erop duwt. Bij "brede" spacers kantel je eerst een kogellager uit het wiel (zie foto). De spacer kan je er dan gewoon uit laten vallen en de 2e kogellager duw je er op zijn binnenring uit.


Om je kogellagers te kunnen onder handen nemen, moeten ze onderhoud toelaten. De afdekplaatjes worden bij dit soort lagers op zijn plaats gehouden door een zogenaamde C-ring. Op de foto is het uiteinde van de C-ring aangeduid.


Als je lagers zo geen C-ring hebben, kan je ze niet openen en heb je maar 1 optie: weggooien en nieuwe kopen. (Of ze in een WD-40 bad laten weken, maar dat is slechts uitstel van executie.)

Zoals op de foto van de gedemonteerde lager te zien is, heeft een C-ring 2 verschillende uiteinden: 1 waarbij het puntje van de schuine kant aan de buitenkant zit (links op de foto) en 1 waarbij dat puntje aan de binnenkant zit (rechts op de foto). Met een scherp voorwerp - bvb de punt van een mes - kan je dan het uiteinde waarbij het puntje aan de binnenkant zit los pulken. Je kan immers achter het puntje haken. De volgende foto toont de situatie waarbij het uiteinde van de C-ring los zit.


Nu kan de C-ring gemakkelijk volledig verwijderd worden, waarna het afdekplaatje er ook afgenomen kan worden. Dit doe je ook met de andere kant van de lager. De volgende foto toont een gedemonteerde lager. Merk op dat een lager 2 C-ringen en 2 afdekplaatjes heeft (en niet slechts 1 van beide zoals op de foto).


Zo demonteer je alle lagers en ontvet je alle onderdelen grondig met een ontvetter. Ik gebruik hiervoor wasbenzine. Ik doe wat wasbenzine in een glazen bokaal, kieper de lagers, afdekplaatjes en C-ringen erin en dan schudden.


Op die manier komt het grootste deel van het vuil en het vet dat nog in de lagers zit los. Vervolgens haal ik alles uit de wasbenzine en laat het wat drogen. Wasbenzine is enorm vluchtig, waardoor alles op een paar seconden droog is. Als je nu met de lagers draait, zal je merken dat ze nog altijd een beetje knarsen. Bovendien zal hier en daar roest aanwezig zijn. Een volgende stap is het reinigen. Hiervoor gebruik je een product op basis van kruipolie. Ik gebruik hier ketting-reiniger voor. Dit kan je op de bolletjes spuiten en als je dan eens goed met de lagers draait, "zwiert" al het overige vuil eruit. Ook roest kan je op deze manier bijna volledig wegkrijgen. Na deze behandeling moet je alles goed laten drogen. Kruipolie is niet zo vluchtig als wasbenzine, dus nu duurt dit wat langer.


Als de lagers droog zijn, moet je ze kunnen draaien zonder ook maar enige weerstand of geknars. Indien dit nog wel het geval is, moet je de ketting-reiniger-behandeling herhalen. Hierna is alles mooi gereinigd en droog.


Nu kunnen de lagers terug gesmeerd worden. Hiervoor kan je olie of vet gebruiken. Olie geeft de minste rolweerstand, maar loopt gemakkelijk terug uit de lagers, waardoor je de lagers sneller opnieuw moet onderhouden. Bovendien zal al het vuil dat in de lagers komt meteen tot knarsen leiden. Ik gebruik vet: omdat ik lui ben en omdat het er voor mij niet zoveel toe doet of mijn topsnelheid nu 32 km/u of 31.99 km/u is. Het is dan wel uitermate belangrijk dat de lagers goed droog zijn voor we gaan smeren. Als er nog (kruip)olie aan de lagers kleeft, verhindert dit dat het vet "pakt".


Om het vet proper in de lagers te krijgen, ben ik bij de apotheker een spuitje gaan halen. Daarmee kan je het vet - voor kleine tot middelgrote roulementen (SKF) - uit het blik opzuigen en een mooi worstje op de lager leggen.


Ik doe dit maar aan 1 kant van de lager. Ik doe de lager ook enkel aan deze kant terug dicht. De andere kant laat ik open. De open kant laat ik dan aan de binnenkant van het wiel zitten. Op die manier hoef ik de volgende keer maar aan 1 kant de C-ring los te prutsen. De aandachtige kijker had immers 3 foto's geleden al opgemerkt dat er maar 16 afdekplaatjes en C-ringen afgebeeld waren, ipv. 32. Nadat de lagers terug in de wielen gestopt zijn - de spacers niet vergeten - zijn we klaar.

De eerste kilometers zullen de wielen iets minder vlot dan normaal lopen. Dat is zo omdat het vet nog niet mooi verdeeld is tussen de bolletjes. Na verloop van tijd gaan de wielen terug optimaal draaien. Vet heeft ook de eigenschap dat het opgewarmd moet zijn voordat het optimaal glijdt. Deze optimale glij-temperatuur verschilt van vetsoort tot vetsoort. Je moet er dus op letten dat je vet gebruikt dat goed glijdt bij lage temperaturen. Vet voor gebruik bij hoge temperaturen is bedoeld voor gebruik in motoren e.d. waar de temperatuur al snel oploopt tot boven 100 graden; temperaturen die je in skatewielen niet snel zal tegenkomen dus. ;-)